Waar gaat dat woonleefplan over? Moeten we hier een structuur insteken van onderwerpen of laten we ons volledig leiden door de bewoner? Beide kunnen. Met de bewoner in gesprek gaan en goed luisteren naar zijn vragen, verlangens, zorgen, enthousiasme, brengt je op het spoor van wat hij zinvol vindt. Het werken met vragenlijsten en check-listen geeft inspiratie en trekt vele sporen open, maar houdt tevens het gevaar in dat we behoeften gaan ‘creëren’, dingen gaan ‘horen’ die eigenlijk niet zo belangrijk zijn voor de bewoner. Kortom, het gebruiken van hulpmiddelen mag niet leiden tot blind en doof gedrag dat alweer aan de bewoner zelf voorbijgaat.
Anderzijds kan het niet gebruiken van vragenlijsten ertoe leiden dat slechts in een beperkt aantal richtingen wordt gesproken en geluisterd. Dat de voorkeuren van de begeleider gaan meespelen, dat de dada’s de kop opsteken.
Het is een grote kunst om het gesprek en de dialoog zelf als enige leidraad te nemen. Het vraagt behoorlijk wat agogische vaardigheden van de mentor om te vragen, te luisteren, door te vragen, te verdiepen en terug af te ronden met een gezamenlijke conclusie, en dit op een neutrale manier die echt vertrekt vanuit de bewoner. De mentor kan hierin uiteraard groeien en na verloop van tijd minder en minder vragenlijsten nodig hebben.
Daarom bieden we toch wat kader aan. Wijzelf beperken ons tot enkele domeinen waar Wonen en leven over gaan en daaraan gekoppeld telkens enkele topics die in gesprek kunnen gehanteerd worden. Wil je veel verder gaan hierin, dan verwijzen we graag door naar Actiz die dit nog veel verder uitwerkten in vragenlijsten.
In het woonleefplan komen vier domeinen aan bod:
-
Woon- en leefomstandigheden
- Inrichting van de kamer
- Rommelig - ordelijk
- Belangrijke spullen
- Lievelingsplek om te vertoeven
- Voortbewegen: wat nodig?
- Dagritme
- Eetgewoonten
- Kledij en opmaak
- Dagelijkse gewoontes
-
Participatie
- Belangrijke contacten: oud en nieuw
- Dagbesteding
- Weekgewoonten
- Sociaal leven: vrienden en familie, buurt, dorp, verenigingen, parochie
-
Identiteit en levensinvulling
- Zelfstandigheid en respect
- Ambities en wensen
- Identiteit en spiritualiteit
- Stemming : gevoel
-
Mijn gezondheid en zorg
Waar ik bang voor ben
Wat ik niet wil dat gebeurt – wel wil dat gebeurt
Hoe ik wil verzorgd worden
Wat ik zelf nog wil doen
Dit laatste domein wordt bij Actiz veel uitgebreider behandeld. Het gaat bij hen immers over een zorgleefplan, waar zorgvragen en leefvragen verweven worden tot geheel. Prachtig, maar misschien nog een brug te ver voor ons?